"18 marca w Historii Kresów"

 1921 – Polska podpisała w Rydze traktat z Rosją i Ukrainą sowiecką kończący wojnę polsko – bolszewicką i wytyczający granicę wschodnią II RP.

Podpisanie Traktatu Ryskiego 18 marca 1921 r.

Traktat Ryski uregulował stosunki odrodzonej Rzeczypospolitej z jej wschodnim sąsiadem (formalnie także z Ukrainą sowiecką), przy czym Rosja sowiecka zawierała Traktat także w imieniu sowieckiej Białorusi.

Polska uzyskała w Traktacie ziemie należące do niej przed III i częściowo II rozbiorem – część dawnego zaboru rosyjskiego: gubernie grodzieńską i wileńską oraz zachodnie części guberni wołyńskiej z Łuckiem, Równem i Krzemieńcem, a także mińskiej z Nieświeżem, Dokszycami i Stołpcami.

Rosja i Ukraina zrzekły się roszczeń do Galicji Wschodniej. Granica polsko – sowiecka miała generalnie przebiegać wzdłuż linii II rozbioru z korektą na rzecz Polski w postaci części Wołynia i Polesia z Pińskiem.

Traktat uznawał “niepodległość” sowieckiej Ukrainy i Białorusi. Regulował także kwestię reparacji wojennych, komunikacji, tranzytu i praw mniejszości narodowych. Strony zrzekały się wszelkich zaszłości wynikających z wcześniejszej przynależności do Imperium Rosyjskiego.

Przeczytaj artykuł Zdzisława J. Winnickiego “Czym był Traktat Ryski?”

1783 – Antoni Protazy Potocki założył Kompanię Handlową Polską.

1863 – Powstanie Styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Grochowiskami.

1898 – we wsi Ryngowiany na Żmudzi urodziła się Marta Burbianka – polska bibliotekarka, historyk. Ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Wileńskim. Od 1933 r. była nauczycielką w polskich gimnazjach na Litwie. Organizowała polskie harcerstwo w Kownie. W latach 1940-1944 uczestniczyła w tajnym nauczaniu oraz ruchu oporu Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Zmarła w 1973 r.

1916 – zmarł Józef Gałęzowski – polski polityk, członek Rządu Narodowego w Powstaniu Styczniowym. Urodzony w 1834 r. w Lipowcu na Ukrainie.

1918 – zmarł Tadeusz Korzon – polski historyk, uczestnik Powstania Styczniowego. Urodził się w 1839 r. w Mińsku.

1923 – zmarł Józef Tretiak – polski historyk literatury, uczestnik Powstania Styczniowego. Stał na czele Związku Literackiego we Lwowie. Urodzony w 1841 r. w Małych Biskupicach na Wołyniu.

1923 – w Towiankach na Litwie urodziła się Kalina Skłodowska-Antonowicz – polska etnograf, muzealnik, współtwórczyni Muzeum Etnograficznego w Toruniu. Skończyła szkołę w Kownie, była zaangażowana w tajne polskie harcerstwo. Łączniczka Armii Krajowej. W 1944 r. pracując w sowchozie zaopatrywała rozproszone oddziały AK z Wileńszczyzny w magazynowane przez sowietów zboże.

1943 – zmarła Helena Mniszkówna – polska pisarka urodzona w 1878 r. w majątku Kurczyce na Wołyniu.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 18 marca